Ramazan; Ahlâk, muhabbet ve sadaka ayıdır

Ramazan ayı insanın Rabbine yaklaşmak için yoğun bir ibadet programına girme ayıdır. Bu yoğun programda hemen hemen bütün ibadetler vardır. İbadetlerin asıl amacı ise güzel ahlâklı insan oluşturmaktır; "Namaz çirkinlik ve kötülükten alıkoyar" (Ankebut 45) "Kötülüklerden korunasınız diye size oruç farz kılındı." (Bakara 183) "Onların mallarından, onları kendisiyle arındıracağın ve temizleyeceğin bir sadaka (zekât) al." (Tevbe-103) ayetleri ibadetin temelinde ahlâk olduğunu ortaya koymaktadır. Dolaysıyla Ramazan ayı ahlâk ayıdır diyebiliriz. Ancak İslâm'da -ibadetler gibi- ahlâkın belli bir vakti yoktur. İslam bizden ömür boyu ve her an güzel ahlâk istemektedir. Peygamber Efendimiz (aleyihissalatu vesselam) "Kim kötü söz ve eylemlerden vazgeçmezse, yeme içmeyi terk etmesine Allah'ın ihtiyacı yoktur" (Buhari) diyerek güzel ahlâk olmadan tutulan orucun sadece açlık ve susuzluktan ibaret olduğunu ifade etmiş, güzel ahlâka ulaştırmayan ibadetlerin amacından yoksun olduğunu bildirmiştir.

 Ahlâkın temelinde ise sevmek vardır, "Birbirinizi sevmeden mümin olamazsınız!" (Sahih-i Müslim) diyen Peygamber Efendimiz (aleyihissalatu vesselam) temelinde sevgi olan ahlâkın olmadığı yerde imanın da olmayacağını ifade etmiştir. Sevmenin temeli ise vermektir, "Hediyeleştikçe birbirinizi seversiniz." (Buhari/Edeb-i Müfred) diyen Peygamber Efendimiz (aleyihissalatu vesselam) vermenin olmadığı sevginin gerçek sevgi olmadığına işaret etmiştir. Peygamber Efendimiz (aleyihissalatu vesselam) "Selam vererek birbirinizi seversiniz." (Sahih-i Müslim) diyerek vermenin selam vermek şeklinde bile olabileceğini ifade etmiştir. Vermek birçok şekilde olabilir; vaktini vermek, ömrünü vermek, canını vermek, malını vermek, makamını vermek, kalbini, gönlünü vermek, aklını vermek, ilmini vermek ve sevgisini vermek…

 Allah-u Teâlâ, Leyl suresinde insanları amellerine göre ikiye ayırır; verenler ve vermeyenler. Verenler dünya ve ahirette kolaylığa erişirken; vermeyenler ise zorluğa erişenlerdir.

“Şüphesiz sizin çabalarınız elbette çeşit çeşittir. Onun için kim verir, Allah'a karşı gelmekten sakınır ve en güzel sözü (kelime-i tevhidi) tasdik ederse, biz onu en kolay olana kolayca iletiriz. Fakat kim cimrilik eder(vermezse), kendini Allah'a muhtaç görmez ve en güzel sözü (kelime-i tevhidi) yalanlarsa, biz de onu en zor olana kolayca iletiriz.” (Leyl 5-10)

Dolaysıyla Ramazan ayı verme ayıdır; fakir ve muhtaçlara malını vermektir, ibadet ve İslamî hizmetlere vaktini ve ömrünü vermektir, Allah yolunda canını vermektir, İslâm uğruna makamını vermektir, Allah'a, Rasulüne ve müminlere gönlünü vermektir, ilme bilgiye hikmete aklını vermektir, insanlara ilim, bilgi ve hikmet vermektir.