Trump’ı bundan sonra ne bekliyor?

Donald Trump’ın Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ile geçtiğimiz Temmuz ayında yaptığı bir telefon görüşmesinde 2020 seçimlerinde olası rakiplerinden Demokrat Parti’nin aday adayı Joe Biden’ın oğlunun araştırılmasını istediği iddialarının ardından Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Trump hakkında azil soruşturmasının başlatılacağını açıkladı.

Beyaz Saray ABD basınında geniş şekilde yer bulan iddiaların ardından söz konusu telefon görüşmesinin dökümünü yayınladı. Görüşmenin dökümünde Trump’ın Ukrayna liderine “Senden bize bir iyilik yapmanı istiyorum” diye söze girerek Ukrayna’dan Biden’ın soruşturulmasını istediği anlaşılıyor.

ABD anayasası ne diyor?

ABD’nin kurucuları başkanlık makamını oluştururken başkanlık makamının gücünün kötüye kullanılmasını engellemek amacıyla anayasaya azledilme maddesini ekledi.

Anayasa azil kararının alınması yetkisini Temsilciler Meclisi’ne, bu konuda yargılamanın Anayasa Mahkemesi Başkanı’nın denetiminde yapılması yetkisini de Senato’ya veriyor. Anayasa uyarınca başkan görevden “vatan hainliği, rüşvet ya da daha başka yüksek profilli suçlar” işlediği gerekçesiyle alınabiliyor.

Azil süreci nasıl işliyor?

ABD anayasası uyarınca azil süreci Temsilciler Meclisi Adalet Komisyonu’nda başlıyor. Komisyon önce azil soruşturmasının çerçevesini belirliyor.

Temsilciler Meclisi Adalet Komisyonu’nun azilden yana tavsiye kararı alması halinde, bu kez Temsilciler Meclisi’nde oylama yapılıyor. ABD’de mevcut siyasi denklemde, Temsilciler Meclisi ve alt komisyonları Demokrat Parti’nin kontrolunda.

435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin basit çoğunluğunun Başkan’ın azledilmesi yönünde oy kullanması halinde süreç ABD Anayasa Mahkemesi Başkanı’nın denetiminde yargılama sürecinin başlatılmasından sorumlu olan Senato’ya taşınıyor.

100 sandalyeli Senato, şu anda Cumhuriyetçilerin kontrolunda. Başkan’ın görevden alınması için Senato’nun üçte iki çoğunluğunun onayı gerekiyor. Yani azil sürecinde bir anlamda Temsilciler Meclisi üyeleri savcı, senatörler de jüri üyeleri konumunda oluyor.

ABD Kongresi aritmetiği

Temsilciler Meclisi’nde 235 Demokrat, 199 Cumhuriyetçi ve bir de bağımsız üye bulunuyor. Bu rakamlar göz önünde bulundurulduğunda Demokratlar Cumhuriyetçilerin desteğini almadan Trump hakkında azil kararı verebilir.

1998 yılında Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi, üyelerin parti çizgisinde oy vermesi sonucu, Demokrat Başkan Bill Clinton’ın azledilmesi yönünde karar vermişti.

Senato’da şu anda 53 Cumhuriyetçi, 45 Demokrat ve genellikle de Demokratların çizgisinde oy kullanan iki de bağımsız senatör var. Bir başkanın görevden alınması için 67 senatörün oyu gerekiyor. Yani Trump’ın görevden alınması için en az 20 Cumhuriyetçi’nin ve bütün Demokratlarla bağımsızların Trump aleyhine oy kullanması gerekiyor.

Trump azledilirse Başkan kim olacak?

Senato’nun Trump’ı suçlu bulması olasılığı pek yok. Ancak böyle bir durumun olması halinde Başkan Yardımcısı Mike Pence Trump’ın görev süresinin dolacağı 20 Ocak 2021 tarihine kadar başkanlık görevini yürütecek.

VOA