Sudan’da üçüncü yılına giren savaş: 20 binden fazla ölü, 15 milyon kişi yerinden edildi

Sudan’da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında Nisan 2023’te başlayan iç savaş üçüncü yılına girerken, çatışmalar 20 binden fazla kişinin ölümüne, yaklaşık 15 milyon kişinin ise yerinden edilmesine yol açtı. 900 günü aşkın süredir devam eden savaş, eğitim ve sağlık hizmetleri başta olmak üzere temel altyapıyı neredeyse tamamen yok etti.

Son haftalarda özellikle Kordofan bölgesinde şiddetli çatışmalar yaşanırken, ordu birçok cephede kontrolü yeniden ele geçirdi. HDK’nin etkisi ülke genelinde hızla azaldı ve ordu, başkent Hartum’un yanı sıra Beyaz Nil Eyaleti’nde de üstünlük sağladı.

BM: Sudan Dünyanın En Ağır İnsani Krizlerinden Birini Yaşıyor

Uluslararası Göç Örgütü (IOM), BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), UNICEF ve Dünya Gıda Programı (WFP) ortak raporunda, Sudan’ın “dünyadaki en ağır insani krizlerden biriyle karşı karşıya” olduğu vurgulandı. Rapora göre, ülkede 30 milyondan fazla insan yardıma muhtaç durumda; 9,6 milyondan fazlası ülke içinde yerinden edilmiş, 15 milyon kadarı ise çocuk.

BM kurumları, Hartum’daki çatışmaların nispeten azalmasıyla 2,6 milyon kişinin evlerine döndüğünü, ancak çoğunun yıkılmış mahalleler ve çalışmayan altyapıyla karşılaştığını bildirdi.

“Tüm Toplumlar Yerinden Edildi”

UNICEF verilerine göre, 17 milyon okul çağındaki çocuğun 14 milyonu eğitimden uzak kaldı. Açlık, kolera ve sıtma salgınları yayılırken, çocuklar en ağır darbeyi alan kesim oldu.

IOM yetkilisi Oguchi Daniels, “Hartum’a dönen insanlar evsiz, suya ve sağlığa erişimleri yok. Yeniden inşa iradeleri güçlü ama hayat son derece kırılgan.” dedi.

UNHCR Başkan Yardımcısı Kelly Clements ise Port Sudan’daki kamplarda “ailelerin hiçbir destek görmeden hayatta kalmaya çalıştığını” belirtti.

Darfur ve Kordofan Alarm Veriyor

Rapora göre, Darfur ve Kordofan eyaletlerinde insani durum kritik düzeyde. El-Faşir kentinde 260 binden fazla sivil, 16 aydır kuşatma altında açlık ve susuzlukla mücadele ediyor. Sağlık merkezlerinin çoğu çökmüş durumda, çocuklarda ağır yetersiz beslenme vakaları hızla artıyor.

Kordofan’da ise Dilling ve Kadugli kentleri aylarca izole kaldı; su şebekeleri tahrip oldu, kolera ve kızamık salgınları yayıldı.

UNICEF Başkan Yardımcısı Ted Chaiban, “Toplumlar onurla bağdaşmayan koşullarda yaşıyor. Çocuklar açlık, hastalık ve şiddet nedeniyle ölüyor.” ifadelerini kullandı.

Finansman Eksikliği Krizi Derinleştiriyor

BM’ye göre, 4,2 milyar dolarlık 2025 insani yardım planının yalnızca %25’i finanse edildi. Bu durum, acil müdahalelerin sürdürülebilirliğini tehlikeye atıyor.

BM kurumları, derhal ateşkes ilan edilmesi, sivillerin korunması ve yardımların ülke geneline engelsiz ulaştırılması çağrısında bulundu. Ayrıca, “esnek ve acil finansman” sağlanmazsa krizin daha da derinleşeceği uyarısı yapıldı.